องค์แห่งภิกษุใหม่ ๕ อย่าง
๑. สำรวมในพระปาติโมกข์ เว้นข้อที่พระพุทธเจ้าห้ามทำตามข้อที่พระ พุทธเจ้าอนุญาต.
๒. สำรวมอินทรีย์ คือ ระวัง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ความยินดี ยิน ร้ายครอบงำได้ ในเวลาที่เห็นรูปด้วย นัยน์ตาเป็นต้น.
๓. ความเป็นคนไม่เอิกเกริกเฮฮา.
๔. อยู่ในเสนาสนะอันสงัด.
๕. มีความเห็นชอบ.
ภิกษุใหม่ควรตั้งอยู่ในธรรม ๕ อย่างนี้ ฯ
อะไรเรียกว่า องค์แห่งภิกษุใหม่ ?
ข้อปฏิบัติแห่งนวกภิกษุ หรือภิกษุผู้บวชใหม่ ยังไม่เกิน ๕ พรรษาเรียกว่า องค์แห่งภิกษุใหม่
่องค์แห่งภิกษุใหม่ หมายความว่าอย่างไร เหตุไรภิกษุใหม่จึงจำเป็นจะต้องมี ?
หมายความว่า ภิกษุใหม่ ต้องปฏิบัติตามคุณธรรมเหล่านี้โดยเคร่งครัด
เพราะตนละเพศฆราวาสมาบวชใหม่ ๆ ถ้ามีคุณธรรมเหล่านี้ไว้ปฏิบัติก็ย่อมจะเจริญในพระศาสนา ถ้าไม่มีคุณธรรมเหล่านี้ไว้เป็นหลักปฏิบัติก็ย่อมไม่เจริญในพระศาสนา อาจจะต้องเคลื่อนจากพระศาสนา
สำรวมในพระปาติโมกข์ คือ อะไร หมายความว่าอย่างไร ?
คือ สำรวมในพระปาติโมกข์ เว้นข้อที่พระพุทธเจ้าห้าม ทำตามข้อที่พระพุทธเจ้าอนุญาต
หมายความว่า ปฏิบัติตามสิกขาบทในพระปาติโมกข์ อันเป็นกฎหมายที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งไว้สำหรับพระภิกษุซึ่งมีอยู่ ๒๒๗ สิกขาบท
๑. สำรวมในพระปาติโมกข์ เว้นข้อที่พระพุทธเจ้าห้ามทำตามข้อที่พระ พุทธเจ้าอนุญาต.
๒. สำรวมอินทรีย์ คือ ระวัง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ความยินดี ยิน ร้ายครอบงำได้ ในเวลาที่เห็นรูปด้วย นัยน์ตาเป็นต้น.
๓. ความเป็นคนไม่เอิกเกริกเฮฮา.
๔. อยู่ในเสนาสนะอันสงัด.
๕. มีความเห็นชอบ.
ภิกษุใหม่ควรตั้งอยู่ในธรรม ๕ อย่างนี้ ฯ
อะไรเรียกว่า องค์แห่งภิกษุใหม่ ?
ข้อปฏิบัติแห่งนวกภิกษุ หรือภิกษุผู้บวชใหม่ ยังไม่เกิน ๕ พรรษาเรียกว่า องค์แห่งภิกษุใหม่
่องค์แห่งภิกษุใหม่ หมายความว่าอย่างไร เหตุไรภิกษุใหม่จึงจำเป็นจะต้องมี ?
หมายความว่า ภิกษุใหม่ ต้องปฏิบัติตามคุณธรรมเหล่านี้โดยเคร่งครัด
เพราะตนละเพศฆราวาสมาบวชใหม่ ๆ ถ้ามีคุณธรรมเหล่านี้ไว้ปฏิบัติก็ย่อมจะเจริญในพระศาสนา ถ้าไม่มีคุณธรรมเหล่านี้ไว้เป็นหลักปฏิบัติก็ย่อมไม่เจริญในพระศาสนา อาจจะต้องเคลื่อนจากพระศาสนา
สำรวมในพระปาติโมกข์ คือ อะไร หมายความว่าอย่างไร ?
คือ สำรวมในพระปาติโมกข์ เว้นข้อที่พระพุทธเจ้าห้าม ทำตามข้อที่พระพุทธเจ้าอนุญาต
หมายความว่า ปฏิบัติตามสิกขาบทในพระปาติโมกข์ อันเป็นกฎหมายที่พระพุทธเจ้าทรงตั้งไว้สำหรับพระภิกษุซึ่งมีอยู่ ๒๒๗ สิกขาบท
เพราะเหตุไร จึงให้ภิกษุใหม่สำรวมในพระปาติโมกข์ ?
เพราะภิกษุใหม่ละเพศฆราวาสมาบวช ความเป็นฆราวาสยังไม่หมดไปมีใจหวนคำนึงถึงบ้านของตนถ้ามีคุณธรรมเหล่านี้ไว้ปฏิบัติก็ย่อมจะเจริญในพระศาสนา ถ้าไม่มีคุณธรรมเหล่านี้ไว้เป็นหลักปฏิบัติก็ย่อมไม่เจริญในพระศาสนา อาจจะต้องเคลื่อนจากพระศาสนา คือ ลาสิกขาออกไปก็ได้
สำรวมอินทรีย์ คืออะไร หมายความว่าอย่างไร ?
คือ ระวัง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ความยินดี ยินร้ายครอบงำได้ ในเวลาที่ เห็นรูปด้วยนัยน์ตาเป็นต้น.
หมายความว่า มีสติระลึกรู้ทัน ไม่ให้เกิดความยินดี ยินร้ายในขณะตาเห็นรูป หูฟังได้เสียง จมูกได้สูดกลิ่น ลิ้นได้ลิ้มรส กายได้ถูกต้องสิ่งที่ถูกต้องกายได้ ใจ ได้รู้ธรรมมารมณ์ คือ เรื่องต่าง ๆ
มีความจำเป็นอย่างไร จึงให้ภิกษุใหม่สำรวมในอินทรีย์ ๖ ?
เพราะอินทรีย์ ๖ เป็นทางเกิดแห่งความยินดี ยินร้าย ถ้าไม่สำรวมแล้วความโทมนัสย่อมได้ช่องเกิดขึ้น เป็นเหตุให้ประพฤติชั่วเสียหาย
ความสำรวมในพระปาติโมกข์และความสำรวมอินทรีย์ดีอย่างไร ?
ความสำรวมในพระปาติโมกข์ เป็นไปเพื่อความระเบียบเรียบร้อย ควรแก่การกราบไหว้และเป็นนาบุญของชาวโลก
ความสำรวมอินทรีย์ เป็นเครื่องควบคุมจิตให้สงบเป็นสมาธิ และเป็นอุปการะในการสำรวมในพระปาติโมกข์ คือสนับสนุนศีลสิกขาให้บริบูรณ์ยิ่งขึ้น
ความเป็นคนไม่เอิกเกริกเฮฮา คืออย่างไร ?
คือ การมีความสำรวมกาย วาจา มีสมณสัญญา ว่า เพศภิกษุเป็นเพศที่สูง เป็นที่เคารพบูชาของคฤหัสถ์ ถ้าภิกษุยังเป็นคนที่เอิกเกริกเฮฮา ก็ไม่เป็นที่ตั้งแห่งการเคารพบูชา เพราะกิริยาเช่นนั้นไม่แตกต่างอะไรกับคฤหัสถ์ ไม่สมควรแก่เพศบรรพชิต
เพราะอะไรจึงไม่ให้ภิกษุใหม่เป็นคนเอิกเกริกเฮฮา ?
เพราะกิริยาเช่นนั้น ไม่แตกต่างอะไรกับคฤหัสถ์ไม่สมควรแก่เพศบรรพชิต ไม่ใช่กิริยาของสมณะผู้สงบระงับ ไม่เป็นไปเพื่อความสงบเรียบร้อย กลับทำกิเลสราคะให้มากขึ้น เพิ่มความน่ารังเกียจให้มากขึ้น ไม่น่าเคารพกราบไหว้บูชา จึงไม่ให้ภิกษุใหม่เป็นคนเอิกเกริกเฮฮา
อยู่ในเสนาสนะอันสงัด หมายความว่าอย่างไร ?
หมายความว่า ผู้บวชในพระพุทธศาสนานี้ มีพระพุทธานุญาตให้อยู่โคนไม้ในป่าที่สงัด ไกลจากชุมนุมชน เพื่อจะได้เจริญสมณธรรม คือ ทำใจให้สงบ สงัด จากกิเลสอันเป็นจุดของการบวช (ในปัจจุบันภิกษุอยู่ในอาราม ก็ควรที่จะหาสถานที่บางแห่งภายในวัดเป็นที่สงบสงัด พอจะเป็นที่เจริญสมณธรรมได้)
เพราะเหตุไร จึงให้ภิกษุใหม่ตั้งอยู่ในเสนาสนะอันสงัด ?
เพราะการคลุกคลีกับหมู่เป็นข้าศึกแก่วิเวก(ความสงัด) เป็นที่ตั้งแห่งความฟุ้งซ่าน และไม่สะดวกแก่การศึกษา มีความเห็นชอบ หมายความว่าอย่างไร ?
หมายความว่า เห็นถูกต้องตามคลองธรรม เช่น เห็นว่า บาปมี บุญมี บิดามีคุณ มารดามีคุณ ทำเหตุดี ได้ผลดี ทำเหตุชั่วได้ผลชั่ว เป็นต้น
เห็นอย่างไร ชื่อว่า เห็นชอบ ?
เห็นถูกต้องตามคลองธรรม เช่น เห็นว่า บาปมี บุญมี บิดามีคุณ มารดามีคุณ ทำเหตุดี ได้ผลดี ทำเหตุชั่วได้ผลชั่ว เป็นต้น
เพราะเหตุไร จึงให้ภิกษุใหม่ตั้งอยู่ในความเห็นชอบ ?
เพราะเมื่อมีความเห็นชอบดังนี้ ก็ย่อมมีใจฝักใฝ่แต่ในความดี เป็นเหตุแห่งการประพฤติปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบตามธรรมวินัย.
เพราะเหตุไร ภิกษุใหม่จึงต้องตั้งอยู่ในองค์ ๕ ?
เพราะภิกษุใหม่ยังไม่รู้ทั่วถึงพระธรรมวินัยดี และยังเป็นผู้ไม่มั่นคง ถ้าไม่ตั้งอยู่ในองค์ ๕ อย่างนี้ อย่างเคร่งครัดแล้วจะเป็นภิกษุอยู่ไม่ได้ หรือเป็นอยู่ได้ ก็ไม่ใช่ภิกษุที่ดี อันเป็นศรีของพระพุทธศาสนา.
ภิกษุเก่าไม่ต้องตั้งอยู่ในธรรมเหล่านี้หรืออย่างไร ?ท่านไม่กล่าวไว้เพราะเหตุไร ?
ต้องตั้งอยู่ในองค์ ๕ เหมือนกัน
แต่ที่ไม่กล่าวถึง เพราะภิกษุเก่าท่านได้ผ่านการเป็นภิกษุใหม่มาแล้ว ฉะนั้นจึงไม่ได้กล่าวถึงอีก.
เพราะภิกษุใหม่ละเพศฆราวาสมาบวช ความเป็นฆราวาสยังไม่หมดไปมีใจหวนคำนึงถึงบ้านของตนถ้ามีคุณธรรมเหล่านี้ไว้ปฏิบัติก็ย่อมจะเจริญในพระศาสนา ถ้าไม่มีคุณธรรมเหล่านี้ไว้เป็นหลักปฏิบัติก็ย่อมไม่เจริญในพระศาสนา อาจจะต้องเคลื่อนจากพระศาสนา คือ ลาสิกขาออกไปก็ได้
สำรวมอินทรีย์ คืออะไร หมายความว่าอย่างไร ?
คือ ระวัง ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ไม่ให้ความยินดี ยินร้ายครอบงำได้ ในเวลาที่ เห็นรูปด้วยนัยน์ตาเป็นต้น.
หมายความว่า มีสติระลึกรู้ทัน ไม่ให้เกิดความยินดี ยินร้ายในขณะตาเห็นรูป หูฟังได้เสียง จมูกได้สูดกลิ่น ลิ้นได้ลิ้มรส กายได้ถูกต้องสิ่งที่ถูกต้องกายได้ ใจ ได้รู้ธรรมมารมณ์ คือ เรื่องต่าง ๆ
มีความจำเป็นอย่างไร จึงให้ภิกษุใหม่สำรวมในอินทรีย์ ๖ ?
เพราะอินทรีย์ ๖ เป็นทางเกิดแห่งความยินดี ยินร้าย ถ้าไม่สำรวมแล้วความโทมนัสย่อมได้ช่องเกิดขึ้น เป็นเหตุให้ประพฤติชั่วเสียหาย
ความสำรวมในพระปาติโมกข์และความสำรวมอินทรีย์ดีอย่างไร ?
ความสำรวมในพระปาติโมกข์ เป็นไปเพื่อความระเบียบเรียบร้อย ควรแก่การกราบไหว้และเป็นนาบุญของชาวโลก
ความสำรวมอินทรีย์ เป็นเครื่องควบคุมจิตให้สงบเป็นสมาธิ และเป็นอุปการะในการสำรวมในพระปาติโมกข์ คือสนับสนุนศีลสิกขาให้บริบูรณ์ยิ่งขึ้น
ความเป็นคนไม่เอิกเกริกเฮฮา คืออย่างไร ?
คือ การมีความสำรวมกาย วาจา มีสมณสัญญา ว่า เพศภิกษุเป็นเพศที่สูง เป็นที่เคารพบูชาของคฤหัสถ์ ถ้าภิกษุยังเป็นคนที่เอิกเกริกเฮฮา ก็ไม่เป็นที่ตั้งแห่งการเคารพบูชา เพราะกิริยาเช่นนั้นไม่แตกต่างอะไรกับคฤหัสถ์ ไม่สมควรแก่เพศบรรพชิต
เพราะอะไรจึงไม่ให้ภิกษุใหม่เป็นคนเอิกเกริกเฮฮา ?
เพราะกิริยาเช่นนั้น ไม่แตกต่างอะไรกับคฤหัสถ์ไม่สมควรแก่เพศบรรพชิต ไม่ใช่กิริยาของสมณะผู้สงบระงับ ไม่เป็นไปเพื่อความสงบเรียบร้อย กลับทำกิเลสราคะให้มากขึ้น เพิ่มความน่ารังเกียจให้มากขึ้น ไม่น่าเคารพกราบไหว้บูชา จึงไม่ให้ภิกษุใหม่เป็นคนเอิกเกริกเฮฮา
อยู่ในเสนาสนะอันสงัด หมายความว่าอย่างไร ?
หมายความว่า ผู้บวชในพระพุทธศาสนานี้ มีพระพุทธานุญาตให้อยู่โคนไม้ในป่าที่สงัด ไกลจากชุมนุมชน เพื่อจะได้เจริญสมณธรรม คือ ทำใจให้สงบ สงัด จากกิเลสอันเป็นจุดของการบวช (ในปัจจุบันภิกษุอยู่ในอาราม ก็ควรที่จะหาสถานที่บางแห่งภายในวัดเป็นที่สงบสงัด พอจะเป็นที่เจริญสมณธรรมได้)
เพราะเหตุไร จึงให้ภิกษุใหม่ตั้งอยู่ในเสนาสนะอันสงัด ?
เพราะการคลุกคลีกับหมู่เป็นข้าศึกแก่วิเวก(ความสงัด) เป็นที่ตั้งแห่งความฟุ้งซ่าน และไม่สะดวกแก่การศึกษา มีความเห็นชอบ หมายความว่าอย่างไร ?
หมายความว่า เห็นถูกต้องตามคลองธรรม เช่น เห็นว่า บาปมี บุญมี บิดามีคุณ มารดามีคุณ ทำเหตุดี ได้ผลดี ทำเหตุชั่วได้ผลชั่ว เป็นต้น
เห็นอย่างไร ชื่อว่า เห็นชอบ ?
เห็นถูกต้องตามคลองธรรม เช่น เห็นว่า บาปมี บุญมี บิดามีคุณ มารดามีคุณ ทำเหตุดี ได้ผลดี ทำเหตุชั่วได้ผลชั่ว เป็นต้น
เพราะเหตุไร จึงให้ภิกษุใหม่ตั้งอยู่ในความเห็นชอบ ?
เพราะเมื่อมีความเห็นชอบดังนี้ ก็ย่อมมีใจฝักใฝ่แต่ในความดี เป็นเหตุแห่งการประพฤติปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบตามธรรมวินัย.
เพราะเหตุไร ภิกษุใหม่จึงต้องตั้งอยู่ในองค์ ๕ ?
เพราะภิกษุใหม่ยังไม่รู้ทั่วถึงพระธรรมวินัยดี และยังเป็นผู้ไม่มั่นคง ถ้าไม่ตั้งอยู่ในองค์ ๕ อย่างนี้ อย่างเคร่งครัดแล้วจะเป็นภิกษุอยู่ไม่ได้ หรือเป็นอยู่ได้ ก็ไม่ใช่ภิกษุที่ดี อันเป็นศรีของพระพุทธศาสนา.
ภิกษุเก่าไม่ต้องตั้งอยู่ในธรรมเหล่านี้หรืออย่างไร ?ท่านไม่กล่าวไว้เพราะเหตุไร ?
ต้องตั้งอยู่ในองค์ ๕ เหมือนกัน
แต่ที่ไม่กล่าวถึง เพราะภิกษุเก่าท่านได้ผ่านการเป็นภิกษุใหม่มาแล้ว ฉะนั้นจึงไม่ได้กล่าวถึงอีก.
.jpg)
